Прыказкі і прымаўкі для правядзення моўных хвілінак на ўроках беларускай мовы
Ад душы працуеш — Радзіму шануеш. Чалавек , што птушка без крылаў. Мне прыемна адзначыць гэта і выказаць яму шчырую падзяку. Что написано пером, того не вырубишь топором.
Што да беларускае часткі слоўніка, то я свядома імкнуўся не абмяжоўвацца адным адпаведнікам і там, дзе гэта магчыма, падаваў іх некалькі, спадзеючыся, што гэта дазволіць чытачу выбраць выслоўе з найбольш прыдатнай экспрэсіўна-стылёвай танальнасцю. Адна кніга тысячу людзей вучыць. Май — і пад кустом рай.
Прыказкі і прымаўкі для правядзення моўных хвілінак на ўроках беларускай мовы - Каханне і кашаль не схаваеш. Мне прыемна адзначыць гэта і выказаць яму шчырую падзяку.
Прыказкі і прымаўкі пра працавітасць і гультайства Каб рыбу есці, трэба ў ваду лезці. Трэба нахіліцца, каб з ручая напіцца. Па , грыбоў не набярэш. Гультай за работу, а мазоль за руку. Гультай сем рэчаў разгадае. Ад работы і коні дохнуць. Баба з калёс, калёсам лягчэй. Работа не воўк, у лес не ўцячэ. У пастушкі няма служкі. Улетку, улетку зраблю сабе клетку! Ад лішняй яды не будзеш багаты, а пузаты. Бабская работа ўся каля рота. За добрым гаспадаром і свінка — гаспадынька. Раніцай — росна, удзень — млосна, вечарам — камары, так і не выбера пары. Чалавек , што птушка без крылаў. Без працы няма чаго хлеба шукаці. Найсмачнейшы хлеб ад сваёй працы. Хто рана ўстае, той многа зробіць. Калі ўлетку на сонцы не папячэшся, то ўзімку з холаду натрасешся. Не той багаты, хто мае, а той багаты, хто дбае. Хто ўлетку спіць, той узімку не есць. Дзе гультай арэ ды скародзіць, там пустазелле добра родзіць. Што пасееш, тое і пажнеш. Хто працуе, таму і шанцуе. Праца , а лянота порціць. Працу палюбіш — чалавекам будзеш. Увосень і верабей багаты. Учарашняга дня не дагоніш. Гультая зямля не любіць. У гультая рукі не баляць. Скупы два разы плоціць, лянівы два разы ходзіць. На яду мастак, а на работу так-сяк. Прыказкі і прымаўкі пра сямейны лад Шануй старога, як дзіця малое. Бацькоў любі, старых паважай. Тады , як на руках насіла. Як дачакаўся свайго хлеба, дык і бацька не трэба. Як сіраце жаніцца, дык і дзень кароткі. Сіратою жыць, слёзы ліць. Ніхто не ведае, як сірата абедае. Усе бачаць, як сірата скача, , як яна плача. Гаспадыня, твая рэч глядзець у печ. Дзяцей гадаваць, век гараваць. Дзяцей як бобу, а хлеба ні дробу. Бяда без дзяцей, але ж бяда і з дзецьмі. Даў Бог дзеці, але няма іх дзе падзеці. У , у таго галоўка гладка. Твае дзеці, табе і глядзеці. Каханне і кашаль не схаваеш. Калі ў хаце ціха - не бярэ ліха. Што двор, то нораў. Адрэзанай лусты не прылепіш. Матчыны рукі заўсёды мягкія. Бацькоўскае слова дарэмна не гаворыцца. Як добра свякроў, то добра і нявестка. Якая гаспадыня, такі і парадак. Мужык з жонкай сварыцца - у гаршчку трасца вырыцца. З тварам да вянца, з розумам да канца. Як гаспадар у карчме скача, дык гаспадыня ў хаце плача. Хоць вох, ды ўдвох. Хату мяці, а шуму вон не нясі. Мыжык ды баба - адна рада. Якое семя, такое і племя. Пры сонейку цёпла, пры мамцы добра. Гаспадарку весці - не барадой трэсці. Як дбаем, так і маем. Які дагляд, такі і лад. Не , заплаціш грашыма. Якія сані, такія і самі. Запас бяды не чыніць. На сваім падворку і сабака - пан. Быў бы сад, а салаўі прылятуць. Ні каня, ні вала - сядзі, як паня. Твае коні - ты й пільнуй. Сытага сабаку не падкупіш. Няма ані цыбулькі, ані ўкрышыць ува што. Як зварыш, так і з'ясі. Без часу не будзе квасу. Як маеш дзіцятка, дык май і калыску. Дзетак узгадаваць - не курак пасклікаць. Малыя , вырастуць - сэрца. Не гадуючы малога, не мецімеш вялікага. Дзіця, не ўпаўшы, не вырасце. Без кораня і палын не расце. Які род, такі плод. Па гнязду відаць, якая птушка. Не ўмеў гадаваць, умей выбачаць. Да , як яечка, з сямі - пасі, як авечку - тады выйдзе на чалавечка. Не слухаў малы, не паслухае і вялікі. Не навучыць бацька, дык навучыць гора. Хату мяці, а шуму вон не нясі. Прыйдзе тата нашае свята. Будзе і на вашай вуліцы кірмаш. Загляне сонца і ў наша ваконца. Прыказкі і прымаўкі Шануй людзей, то й цябе пашануюць. Не май сто рублёў, а май сто сяброў. Людскому гору не радуйся. Дружба пазнаецца ў няшчасці. Хто людзям не верыць, той сабе веры не дасць. Хто ў бядзе не быў, той сапраўдных прыяцелей не знае. У дружбе жыць не тужыць. Добры сусед лепш, чым далёкі сваяк. Стары друг лепш за новых двух. Сябра пазнавай у бядзе. Новых сяброў нажывай, але ж і старых не губляй. Друг даражэйшы за грошы. Той не можа быць другам, хто ў бядзе абыдзе кругам. Прыказкі і прымаўкі Прысядзь: госцем будзеш. Сядзь у нас — госцем будзеш. Чым багаты, тым і рады. Госця вясною частуюць мядком, а ўвосень — малачком. Госць гаспадару не ўказчык. Добры той госць, які гасцюе нядоўга. У гасцях добра, а дома лепей. Прыказкі і прымаўкі Дарагая тая хатка, дзе радзіла мяне матка. Дома і вуглы памагаюць. Для ўсякай птушкі сваё гняздо міла. У сваім краі, як у раі. Кожнаму свой куток мілы. Дзе маці нарадзіла, там і радзіма. Мілы , дзе рэзаны пупок. Чужая старана тугою арана, слёзкамі засявана. Чужына не родная матка: хлеба не дасць. Усякаму міла свая старонка. Прыказкі і прымаўкі пра слова Невядомая дарога на канцы языка. Язык і да Кіева давядзе. Сказаў, як цвіком прыбіў. Пустая гаворка не пагаворка. Гаворыць, як з кніжкі бярэ. Язык аб зубы біць. Сказаў, як пугаю па вадзе пляснуў. Без прыказкі і з лаўкі не зваліцца. Язык як у адваката. Скажа, як мёд пакажа. Сказаў, як цвік у сэрца ўбіў. Сказаў, як жарам у вочы сыпануў. Слова не верабей: выпусціш — не зловіш. Прыказкі і прымаўкі пра розум і мудрасць Век жыві—век вучыся. Не глядзі, , а паглядзі, што ў галаве. Пазнаюць нашу дачку і ў андарачку. Не адзежа харашыць чалавека, а чалавек адзежу. Жыццё пражыць не поле перайсці. Золата і ў попеле блішчыць. Сем разоў адмерай—адзін раз адрэж. Вучэнне —свет, а невучэнне—цьма. Прыказкі і прымаўкі пра дабрыню і міласэрнасць Не будзеш злым—і да цябе будуць добрым. Любі другога як сябе самога. Шчыраму сэрцу чужая болька балiць. Чаго , таго і другому не жадай. Прыказкі і прымаўкі пра поры года Хто ўлетку гуляе, той узімку галадае. Снег напаў, пастух прапаў. Зіма без снега, лета без хлеба. Увосень і верабей сыты. Лета прыпасае, а зіма паядае. Прыказкі і прымаўкі чалавечага характару Скупы два разы плоціць, лянівы два разы ходзіць. На чужы каравай рот не разявай:каравай не праглынеш, а толькі рот да вушэй раздзярэш. Не бяры чужога —і не бойся нікога. Каб , арала б дарогі. Фарміраванне духоўна-маральнай культуры вучняў. Прынцып сістэмнасці ў маральным выхаванні вучняў. Філасофія адукацыі ХХІ стагоддзя. Выхаванне навучэнцаў на духоўнай спадчыне і агульначалавечых каштоўнасцях. Беларускі фальклор: кароткі бібліяр.
Прыказкі і прымаўкі Дарагая тая хатка, дзе радзіла мяне матка. Бодливой корове Бог рог не даёт. Любі другога як сябе самога. Але маці не ўкарала за гэта — яна ніколі Материалы, присутствующие на сайте, получены с публичных широкодоступных ресурсов. З тварам да вянца, з розумам да канца. Рассыпаться бисером мелким бесом. Бестолковая голова ногам покоя не даёт. Не той харош, хто прыгож, а той харош, хто для дзела гож. Май — і пад кустом рай. Вучэнне —свет, а невучэнне—цьма.