Номхои точики барои фарзанд
Ин далели он аст, ки ному насаб дар баробари муаррифии шахс инчунин муаррифгари миллату давлат ҳисобида мешавад. Матни Суоли 2 Ассаламу алайкум варахматуллох Эшони Нуриддинчон устоди азиз мо чавонони нохияи Мастчох бисёр Шуморо мухлиси мекунем ва аз Шумо пайрави намуда шуморо дуст медорем. Савол баъди таомро хурдан боз баргардонда дар болои хамон боки мондаш рахтан дурустаст?
Чунки фарзанди маро аз ман мачбуран чудо кардаанд оё ин низ катъи рахм мешавад. Дар хадиси Расул с омадааст, ки чун фарзанд аз шиками модар зода шавад, бо хар тораи муи у маразе касал меояд. Unfortunately, it looks like the search requests sent from your IP address are automated.
Номхои точики барои фарзанд - Man az davlatam berun zindagi basar mebaram va niyat kardam ki pisari kaloniamro qori quron kunam shavharam xudo barakatash dihad dar digarjo kor mekunad dar yak hafta yak bor farzandonashro mebinad az shumo nasit mexoham chixel farzandamro qorii quron kunam bo chi uro ba shavqmand kunam ki chashmash ba quron chaspad. Ҳар гаҳе бар зодгоҳам раҳ бигирам, Дар сари хоки ту мехоҳам бимирам.
Ному насаб яке аз нуктаҳои асосии худшиносии миллӣ барои ҳар шаҳрванд ва миллату давлат мебошад. Қисмати зиёди аҳолии ҷаҳонро ба шунидани номашон миллату давлаташон муайян мегардад. Ин далели он аст, ки ному насаб дар баробари муаррифии шахс инчунин муаррифгари миллату давлат ҳисобида мешавад. Бо шарофати Истиқлолияти давлатӣ сол аз сол фарҳанги миллӣ ва анъанаҳои миллӣ, ки замони муайяне дар ҳоли нестшавӣ қарор доштанду ба ин масъалаҳо диққати ҷиддӣ дода намешуд, барқарор шуда истодаанд. Дар Тоҷикистон бо талаби замон ва таъсири Иттиҳоди Шӯравӣ дар номҳои мардуми тоҷик нишонаҳои забони русӣ ҷой дода шуда буд. Ин талаботи замон буд ва Ҳукумати кишвар низ баъди соҳибистиқлолӣ баҳри ҳифзи анъанаҳо ва расму русуми миллӣ пардохтанд, ки қатори онҳо масъалаи номгузории тоҷикӣ ҳам шомил шуд. Ин иқдом, ки асоси дифоъ аз масъалаҳои миллиро дар бар мегирад, аввалин бор соли 2007 аз ҷониби Президенти кишвар роҳандозӣ гардид. Пешвои миллат аз аввалинҳо шуда, ному насабашро аз Раҳмонов Эмомалӣ Шарифович ба Эмомалӣ Раҳмон иваз намуд. Вале ин иқдом ба таври ихтиёрӣ ба роҳ монда шуда буд. Соли 2016 баҳри ҳифзи арзишҳои миллӣ ин иқдом ҳукми қонунӣ гирифт. Солҳои охир миёни мардуми тоҷик ин гуна номҳо зиёд буд ва дар ҳоли рушд қарор дошт. Илова бар ин, банди иловагардида ба қонуни мазкур ба манфиати масъалаҳои миллӣ мебошад, ки аз ҳар нигоҳ хуб аст. Аммо дар баробари ин мушкили дигаре низ ҷой дорад, ки бояд сари он андеша намуд. Аксари оилаҳои ҷавон дар кишвар баъди шаҳодатномагирӣ барои фарзандони хурдсолашон бо асабҳои харобу норозигии зиёд аз идораҳои сабти асноди ҳолатҳои шаҳрвандӣ бармегарданд. Мушкил дар он аст, ки ҳангоми шаҳодатномадиҳӣ бар асоси кадом банди қонуне дар номи фарзанди онҳо исми бобои кӯдак ҷой дода намешавад, ки ин масъала вақтҳои охир миёни корафтода ва кормандони идораҳои бақайдгирии асноди ҳолати шаҳрвандӣ хархашаи зиёдро ба бор меорад. Аксар оилаҳои ҷавон бар он назаранд, ки насаби онҳо аз бобои падар ва ё бобокалони падарашон омадаасту онҳо аллакай кӣ будани онро намедонанд ва мехоҳанд, ки ҷои исми бобокалони падарашонро номи бобои кӯдак гирад. Аммо кормандони аксар идораҳои бақайдгирии ҳолатҳои шаҳрвандӣ бо сабабҳои барои корафтодагон номаълум ин имконро ба онҳо намедиҳанд. Барои мисол, писар Амирҳамза, падараш Ҳасан ва бобояш Талабшо бо сабаби он ки насаби падари кӯдак Азизов аст, дар насаби кӯдак номи бобокалони падараш ҷо меёбаду исми бобояш не. Илова намудани номи бобои худи кӯдак дар насабаш муқобили тағйироти иловашудаи қонун нест. Бар акси ҳол дар ин шакл - Талабшозода Амирҳамзаи Ҳасан пурра тоҷикона ва ба талаботи қонуни мазкур мувофиқ аст. Аз чи бошад, ки аксар кормандони идораҳои сабти ҳолати шаҳрвандӣ ин имкониятро ба падару модари кӯдак намедиҳанд. Ҷиҳати хубиаш дар он аст, ки имрӯз дар мавриди номгузорӣ ҳар шахсе, ки ба наберааш ё фарзандаш ном мегузорад, бояд он ном тоҷикӣ ва зебанда бошад. Барои мисол, дигар наметавон номи фарзанд ё набераро Теша, Табар, Санг ё Сангалӣ гузошт. Ин номҳо дигар дар рӯйхати китоби номҳо вуҷуд надоранд. Бадӣ дар он аст, ки падар наметавонад, ки барои фарзанди худ насаби падарашро гузорад. Масъулини сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ зимни гирифтани шаҳодатномаи таваллуд мегӯянд, ки қонун дигар иҷозат намедиҳад, ки мо аз номи падари падар очество барои насаби фарзанд истифода кунем. Ба назари банда ин хеле бад аст. Барои мисол, ман дигар наметавонам, ки барои фарзандонам насаби дилхоҳамро гузорам. Ин чӣ хел мешавад, ки фарзандони ман насаби бобояшонро надошта бошанд? Дар ин миён, номи падари ман аз миёни авлод гум мешавад. Гарчанде кормандони сабти асноди ҳолатҳои шаҳрвандӣ мегӯянд, ки фарзанд метавонад, баъди 18-солагӣ насаби худро иваз кунад. Ин кори дубора мешавад. Ин дар ҳолест, ки кӯдак то 18-солагӣ дар чандин ҷо ба қайд гирифта мешавад ва соҳиби чанд ҳуҷҷат мегардад, ки бевосита ба номи шахс вобастагии зич доранд. Баъди ба синни ҳаждаҳ расидан барои ивази ном шаҳрвандро зарур аст, ки чанд кори дигарро анҷом диҳад. Дар баробари ин, аксар ҳуҷҷатҳое, ки шаҳрванд то 18-солагӣ соҳиб шудааст, бо номи аввала боқӣ мемонанд ва танҳо ҳуҷҷате пешниҳод мешавад, ки иваз кардани номро шаҳодат медиҳад. Номгузорӣ бояд дар асоси тавсияи хонавода сурат гирад. Падар кист, фарзанд кист, ин ҷиҳатҳо бояд ҳатман ба назар гирифта шаванд ва қолабҳо рост биёянд. Мардуми тоҷик аз аввал ба фарзанд номҳои зебои тоҷикона мемонданд. Масалан, ман рӯзи тавваллуд ва ному насабамро намедонистам. Вақте нав ба мактаб рафтам, падарам дар фронт буданд. Баъд аз он ки худамро шинохтам, аз миёни ҳуҷҷатҳои падарам шаҳодатномаи таваллудамро пайдо кардам. Дар шаҳодатнома падарам ба ман номи тозаи тоҷикӣ гузошта будаанд - Баҳриддинҷон Юсуфӣ. Дар ҳоле ки фарзанд ба 18 дарояду ному насабашро иваз накунад зеро ин кори дубора аст ва на ҳар кас ба ин роҳ медиҳад дар ҷомеа ва авлод номи бобои кӯдак нест мешавад. Ҷомеашинос Сангин Гулов ин раванди коргузориро як хараҷу мараҷи зиёдатӣ арзёбӣ намуд: - Ном яке аз арзишҳое аст, ки ҳар инсон ба он ҳамчун ҳуқуқи модарзодӣ, фитрӣ соҳиб аст. Аз ин хотир, дар Тоҷикистон бо боло рафтани худогоҳии миллӣ ва бо шарофати истиқлолият имконият фароҳам омад, ки шаҳрвандон мувофиқи хости худашон, бо назардошти арзишҳои миллӣ ному насаб гиранд. Намунаи баланд дар ин самт рафтори худи Пешвои миллат, Президенти мамлакат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мебошад. Мо мебинем, ки ин раванд рӯз то рӯз бештар шуда истодааст ва аксари кӯдакон бо ному насаби тоҷикӣ ҳуҷҷат мегиранд. Аммо дар ин роҳ баъзе монеаҳои сунъӣ ҷой доранд. Масалан, дар вақти тағйири ном бисёриҳо ба номи бобокалони худ ё бобои бобояшон насаб доштанд ва ин вазифаи мақомоти қайди ҳолатҳои шаҳрвандӣ аст, ки бояд инро ислоҳ кунанд ва мувофиқи хостаи шаҳрвандон ба онҳо ному насаб диҳанд. Бахусус, дар додани насаб хоҳиши шаҳрванд ба инобат гирифта шавад. Қонунгузорӣ барои ин ягон монеа нагузоштааст. Мутаассифона, дар амал мебинем, ки баъзе кормандони мақомоти дахлдор вазифаи худро дуруст намедонанд ва дар назди шаҳрвандон чунин мушкилӣ мегузоранд. Кӯдак таваллуд шуд, падару модари ӯ ҳақ доранд, ки насаби муайянеро барои фарзандашон интихоб намоянд ва оне ки баъди 18-солагӣ фарзанд бо хоҳиши худаш дуюмбора ҳуҷҷат мекунад, ин як хараҷу мараҷ ва ҳуҷҷатбозии зиёдатӣ аст, ки барои шаҳрванд мушкили зиёдро ба бор меорад. Дар замони ҷаҳонишавӣ пуштибонӣ аз фарҳангу ҳувият ва арзишҳои миллӣ яке аз самтҳои асосӣ барои пойдорию муаррифии миллат ба шумор меравад. Хушбахтона, Ҳукумати кишвар бо шаҳрвандони худогоҳаш барои тоҷику тоҷикона будани миллат корҳои зиёдеро анҷом доданд ва дода истодаанд. Дар масъалаи гузоштани номи тоҷикӣ низ кори хайре ба анҷом расонида шуд ва дар ин самт танҳо ба волидайн имкон додан мебояду бас.
Воқеъан мусиқиҳои имруза бештар аз 99% ба ин шакланд. Яъне ба ибораи дигар барои бозии ду даста як нафар ё як муассиса ҷоиза гузорад. Ту василаи хушбахтии ҳаёти мо фарзандон ҳасти, зеро ту маро бизоди. Қатъи раҳм ин буридани пайванди хешовандӣ аст, ки қатъиян аз назари ислом ҳаром аст. Тамоми ин номхо то ислом будан ва бутро парастиш мекарданду ба арабхои биебони дахл доштану мероси падару бобояшон буд. Ин талаботи замон буд ва Ҳукумати кишвар низ баъди соҳибистиқлолӣ баҳри ҳифзи анъанаҳо ва расму русуми миллӣ пардохтанд, ки қатори онҳо масъалаи номгузории тоҷикӣ ҳам шомил шуд. Аз ин рӯ, барои ҳар як узви ҷомеа зарур аст, ки нисбати бунёди оила ва тарбияи фарзанд масъулиятшинос бошад. Кушиш кунен худатонро ислоҳ кунед ва фарзандонатонро таълими дини омузед, то ҳаққи падариро аз нигоҳи шариати исломӣ, донанд. Ислом андешаи нодурустеро, ки писаронро бар духтарон бартари медоданд, аз байн бардошт ва барои химояти духтарон ва чонибдори аз онхо ба падарон супориш додааст. Матни Суоли 12 бо арзи салом ва дуруди бепоён банда чавоби саволи додаамро гирифтам аммо ба чуз истифода аз норво будани макадро фахмидам вале чойхои дигарро тавзех надодед иншоаллох ки дар чавоби баъдиям ки мунтазираш хастам фарохтар ба саволам чавоб дихед саволи навбатии ман.